تحلیل نوزمین ساخت در گستره منطقه گُل (جنوب بیرجند)

چکیده گسل گُل در بین مرز جنوبی کوه باقران و دشت مختاران و در 200 متری شمال روستای گُل قرار دارد. برای ارزیابی وضعیت مورفوتکتونیکی گسل گُل، از شاخصهای مورفوتکتونیک همچون مورفولوژی مقطع دره، مورفولوژی کانال رودخانه، شاخص سینوسیتی رود ، الگوی آبراهه، مورفولوژی مخروط افکنه ها، شاخص ناتقارنی حوضه زهکشی، و منحنی هیپسومتری و انتگرال هیپسومتری استفاده شده است. نتایج حاصل از محاسبات این شاخص ها، فعالیت زمین ساختی بالایی را برای گسل گُل نشان می دهند. داده های حاصل از شاخص های مورفوتکتونیک نشان می دهند که از غرب به شرق و از جنوب به شمال، فعالیت زمین ساختی افزایش می یابد. بررسی پدیده های نئوتکتونیکی مانند جابجایی آبراهه ها، حرکات راستگرد گسل را اثبات می کند. وجود افرازهای گسلی و قرار گیری رسوبات قدیمی در کنار رسوبات جوان کواترنر نشان دهنده ی عملکرد معکوس گسل می باشد. با تلفیق این نتایج می توان به این نتیجه رسید که حرکات گسل گُل از نوع معکوس با مولفه راستگرد است. شاخص گرادیان طول رودخانه(sl) در عرض پهنه گسل گُل، رودخانه-های فریز، گُل، چهکند، میناخون، اصغول، گز، بیدمِشک به ترتیب دارای گرادیان تدریجی 08/42-16/36-87/33- 88/46-65/50-89/46-36/52 می باشند که رودخانه بیدمشک و اصغول بیشترین مقدار و رودخانه چهکند کمترین مقدار (sl) را دارند. بیشینه شتاب افقی وارده از گسل گُل بر روستای گُل 71/0 شتاب ثقل زمین با توان لرزه زایی 96/6 ریشتر برآورد می گردد. مناطق خطر بالا در گستره گُل، در نتیجه عملکرد گسل های گُل، گیو، شمال و جنوب بیرجند شناسایی شده اند.